Öz
Kariyer sürecinde ebeveynlerin yönlendirmeleri ve desteği çok önemlidir. Bu araştırmada; ergenlerin ebeveynleri ile uyumlarının kariyer kaygılarına etkisi incelenmiştir. Bu çalışmada, genç bireylerin kariyer seçiminde algıladıkları aile desteğinin ve ebeveyn uyumlarının kariyer kaygılarına etkisi incelenmiştir ve ergenlerin kariyer kaygılarını ailenin ne ölçüde etkilediği ortaya konmaya çalışılmıştır. Araştırmada ilişkisel tarama modeli uygulanmıştır. Çalışma grubu, lise öğrencilerden oluşan 185 ergendir. Verilerin elde edilmesinde Demografik Bilgi Formu, Ergen-Ebeveyn Kariyer Uyumu Ölçeği ve Kariyer Kaygısı Ölçeği kullanılmıştır. Elde edilen veriler ikiden fazla bağımsız grubun karşılaştırılmasında One-way ANOVA testi uygulanmıştır. Bağımlı ve bağımsız değişkenlerin yordanmasına ilişkin değerlendirmede regresyon analizi ve kariyer kaygısı ile ergen-ebeveyn uyumunun ilişkisinin belirlenmesi amacıyla Pearson korelasyon analizi yapılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre; 14 yaşındaki ergen bireylerin Kariyer Kaygısı Ölçeği aritmetik ortalamaları, 15 yaş ve daha büyük ergenlerin ortalamalarından daha düşüktür. Cinsiyet değişkenine göre ergen-ebeveyn kariyer uyum puan ortalamaları anlamlı bir fark göstermezken kız ergenlerin kariyer kaygısı mesleki tercihe yönelik kaygılar alt boyutu puan ortalamaları, erkek ergenlerin ortalamalarından daha yüksektir. Anne ve babaların öğrenim düzeyleri; kariyer kaygısı ile ergen-ebeveyn uyum puanlarını etkilememektedir. Ergenlerin ve ailelerinin meslek seçimlerinde en çok sağlık sektörünü tercih ettikleri belirlenmiştir. Sağlık sektörüne ilişkin meslek tercih edenlerin kaygı düzeyleri, sanat ile ilgili meslek tercihi yapanlara göre daha düşüktür. Sonuçlar; ergen-ebeveyn kariyer uyumunun ergenlerdeki kariyer kaygısını etkilediğini, aile ile ergen bireyin kariyer hedeflerinin uyumlu olması durumunda kariyer kaygısının azaldığını ortaya koymuştur.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akkoç, F.F. (2009). Lise öğrencilerinin kariyer düşüncelerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
- Arslan, A. & Yener, S. (2015). Temel benlik değerlendirmeleri-girişimci kişilik ilişkisinde karar verme yaklaşımının aracı değişken rolü: Konya örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3):283-310.
- Augustine, J. M. & Crosnoe, R. (2010). Mothers’ depression and educational attainment and their children’s academic trajectories. J. Health Soc Behav., 51(3):274–290. https://doi.org/10.1177/0022146510377757
- Aygün, M. (2020). Spor lisesi ve düz lise öğrencilerinin kariyer kaygısı ve bilinçli farkındalıklarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 90-100.
- Babarovic, T. & Sverko, I. (2016). Vocational development in adolescence: Career construction, career decision-making difficulties and career adaptability of Croatian high school students. Primenjena Psihologija, 9(4), 429-448. https://doi.org/10.19090/pp.2016.4.429-448
- Bacanlı, F., Yıldız Akyol, E., Kaynak, S. & Özhan, M. B. (2018). Ergen-Ebeveyn Kariyer Uyumu Ölçeği'ni Türkçeye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 19(2), 389-407. https://doi.org/10.12984/egeefd.396759
- Blustein, D. L. (2011). A relational theory of working. Journal of Vocational Behavior, 79(1):1–17.
- Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Upper Saddle River. Prentice Hall.
- Daniels, L.M., Stewart, T. L., Stupnisky, R.H., Perry, R.P., & LoVerso, T. (2011). Relieving career anxiety and indecision: The role of undergraduate students’ perceived control and faculty affiliations. Soc Psychol Educ., 14, 409–426. https://doi.org/10.1007/s11218-010-9151-x
- Dolgin, K. G. (2014). Ergenlik psikolojisi: Gelişim, ilişkiler, kültür. Kaknüs Yayıncılık.
- Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: Nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri. Anı Yayıncılık.
- Erikson, E. H. (1963). Youth: Fidelity and diversity. In Erikson, E. H. (Eds.), Youth: change and challenge. Basic Books, Inc., Publishers.
- Ferry, N. M. (2006). Factors influencing career choices of adolescents and youngadults in rural Pennsylvania. Journal of Extension, 44(3), 1-6.
- Harre, D.F., & Krahe, B. (1999). Strategies for resolving interpersonal conflicts in adolescence: A German Indonesian comparison. Journal of Cross-Cultural Psychology, 30(6), 667–683.
- Kapıkıran, İ. & Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
- Kniveton, B. (2004). The influences and motivations on which students base their choice of career. Research in Education, 72(1), 47-59. https://doi.org/10.7227/rie.72.4
- Lerner, R. M., & Steinberg, L. (eds.). (2013). Handbook of adolescent psychology (2nd edition). Wiley.
- Miller, A. D., & Rottinghaus, P. J. (2014). Career indecision, meaning in life, and anxiety: An existential framework. Journal of Career Assessment, 22, 233–247. http://doi.org/10.1177/1069072713493763
- Nalbantoğlu Yılmaz, F., & Çetin Gündüz, H. (2022). Measurement Invariance Testing of Career Anxiety Scale by Gender and Grade Level. Sakarya University Journal of Education, 12(1), 95-107. https://doi.org/10.19126/suje.1028738
- Nalbantoğlu Yılmaz, F., & Çetin Gündüz, H. (2018). Lise Öğrencilerinin Kariyer Kaygılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1585-1602. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.39790-471164
- Otto, L. B. (2000). Youth perspectives on parental career influence. Journal of Career Development, 27(2), 111-118.
- Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (2), 459-477.
- Sawitri, D. R., Creed, P. A., & Zimmer-Gembeck, M. J. (2012). The adolescent–parent career congruence scale: Development and initial validation. Journal of Career Assessment, 21(2), 210-226. https://doi.org/10.1177/1069072712466723
- Smetana, J. G. (1988). Concepts of self and social convention: Adolescents' and parents' reasoning about hypothetical and actual family conflicts. In M. R. Gunnar & W. A. Collins (Eds.), 21st Minnesota Symposium on Child
- Steinberg, L. (2007). Ergenlik. İmge Yayıncılık.
- Şereflioğlu, S. N. (2018). Anne ve baba ile ilişkilerin ergenlerde benlik saygısı, stres ve depresyon üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
- Taber, B. J., & Blankemeyer, M. (2015). Future work self and career adaptability in the prediction of proactive career behaviors. Journal of Vocational Behavior, 86, 20-27.
- Vignoli, E., Croity-Belz, S., Chapeland, V., de Fillipis, A., & Garcia, M. (2005). Career exploration in adolescents: The role of anxiety, attachment, and parenting style. Journal of Vocational Behavior, 67(2), 153-168. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2004.08.006
- Verma, S., & Saraswathi, T.S. (2002). Adolescence in India: Street urchins or Siliconvalley millionaires? In B. Brown, R. Larson & T.S. Saraswathi (Eds), The world’s youth: Adolescence in eight regions of the world. Cambridge University Press.
- Weinger, S. (1998). Children living in poverty: Their perception of career opportunities. Families in Society: The Journal of Contemporary Human Service, 79, 320-330.
Öz
Parents’ guidance and support are very important during the career process. In this study; The Parental guidance and support are very important in the career process. In this study, the effect of adolescents’ harmony with their parents on their career anxiety was examined. In this study, the effects of perceived family support and parental adjustment on career concerns of young individuals on career choice were examined and it was tried to reveal to what extent the family influences the career concerns of adolescents. Relational survey model was applied in the study. The study group was 185 adolescents consisting of high school students. Demographic Information Form, Adolescent-Parent Career Congruence Scale and Career Anxiety Scale were used to obtain the data. One-way ANOVA test was applied to compare more than two independent groups. Regression analysis was used to evaluate the prediction of dependent and independent variables and Pearson correlation analysis was used to determine the relationship between career anxiety and adolescent-parent harmony. According to the results obtained; the Career Anxiety Scale arithmetic averages of 14-year-old adolescents are lower than the averages of 15-year-old and older adolescents. According to the gender variable, the mean scores of adolescent-parent career adaptation did not show a significant difference, while the mean scores of female adolescents in the career anxiety sub-dimension of concerns about vocational choice were higher than the mean scores of male adolescents. The education levels of the parents do not affect the career anxiety and adolescent-parent adjustment scores. It was determined that adolescents and their families mostly preferred the health sector in their career choices. The anxiety levels of those who chose a profession related to the health sector were lower than those who chose a profession related to the arts. The results revealed that adolescent-parent career compatibility affects career anxiety in adolescents, and career anxiety decreases when the career goals of the family and the adolescent are compatible.
Anahtar Kelimeler
Adolescence parent parental adjustment career career anxiety
Kaynakça
- Akkoç, F.F. (2009). Lise öğrencilerinin kariyer düşüncelerini etkileyen faktörlerin incelenmesi. [Doktora Tezi]. Dokuz Eylül Üniversitesi.
- Arslan, A. & Yener, S. (2015). Temel benlik değerlendirmeleri-girişimci kişilik ilişkisinde karar verme yaklaşımının aracı değişken rolü: Konya örneği. İşletme Araştırmaları Dergisi, 7(3):283-310.
- Augustine, J. M. & Crosnoe, R. (2010). Mothers’ depression and educational attainment and their children’s academic trajectories. J. Health Soc Behav., 51(3):274–290. https://doi.org/10.1177/0022146510377757
- Aygün, M. (2020). Spor lisesi ve düz lise öğrencilerinin kariyer kaygısı ve bilinçli farkındalıklarının incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, 22(4), 90-100.
- Babarovic, T. & Sverko, I. (2016). Vocational development in adolescence: Career construction, career decision-making difficulties and career adaptability of Croatian high school students. Primenjena Psihologija, 9(4), 429-448. https://doi.org/10.19090/pp.2016.4.429-448
- Bacanlı, F., Yıldız Akyol, E., Kaynak, S. & Özhan, M. B. (2018). Ergen-Ebeveyn Kariyer Uyumu Ölçeği'ni Türkçeye uyarlama çalışması. Ege Eğitim Dergisi, 19(2), 389-407. https://doi.org/10.12984/egeefd.396759
- Blustein, D. L. (2011). A relational theory of working. Journal of Vocational Behavior, 79(1):1–17.
- Creswell, J. W. (2002). Educational research: Planning, conducting, and evaluating quantitative. Upper Saddle River. Prentice Hall.
- Daniels, L.M., Stewart, T. L., Stupnisky, R.H., Perry, R.P., & LoVerso, T. (2011). Relieving career anxiety and indecision: The role of undergraduate students’ perceived control and faculty affiliations. Soc Psychol Educ., 14, 409–426. https://doi.org/10.1007/s11218-010-9151-x
- Dolgin, K. G. (2014). Ergenlik psikolojisi: Gelişim, ilişkiler, kültür. Kaknüs Yayıncılık.
- Ekiz, D. (2003). Eğitimde araştırma yöntem ve metotlarına giriş: Nitel, nicel ve eleştirel kuram metodolojileri. Anı Yayıncılık.
- Erikson, E. H. (1963). Youth: Fidelity and diversity. In Erikson, E. H. (Eds.), Youth: change and challenge. Basic Books, Inc., Publishers.
- Ferry, N. M. (2006). Factors influencing career choices of adolescents and youngadults in rural Pennsylvania. Journal of Extension, 44(3), 1-6.
- Harre, D.F., & Krahe, B. (1999). Strategies for resolving interpersonal conflicts in adolescence: A German Indonesian comparison. Journal of Cross-Cultural Psychology, 30(6), 667–683.
- Kapıkıran, İ. & Özgüngör, S. (2009). Ergenlerin sosyal destek düzeylerinin akademik başarı ve güdülenme düzeyi ile ilişkileri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi, 16(1), 21-30.
- Kniveton, B. (2004). The influences and motivations on which students base their choice of career. Research in Education, 72(1), 47-59. https://doi.org/10.7227/rie.72.4
- Lerner, R. M., & Steinberg, L. (eds.). (2013). Handbook of adolescent psychology (2nd edition). Wiley.
- Miller, A. D., & Rottinghaus, P. J. (2014). Career indecision, meaning in life, and anxiety: An existential framework. Journal of Career Assessment, 22, 233–247. http://doi.org/10.1177/1069072713493763
- Nalbantoğlu Yılmaz, F., & Çetin Gündüz, H. (2022). Measurement Invariance Testing of Career Anxiety Scale by Gender and Grade Level. Sakarya University Journal of Education, 12(1), 95-107. https://doi.org/10.19126/suje.1028738
- Nalbantoğlu Yılmaz, F., & Çetin Gündüz, H. (2018). Lise Öğrencilerinin Kariyer Kaygılarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(3), 1585-1602. https://doi.org/10.17240/aibuefd.2018.18.39790-471164
- Otto, L. B. (2000). Youth perspectives on parental career influence. Journal of Career Development, 27(2), 111-118.
- Öztemel, K. (2012). Kariyer kararsızlığı ile mesleki karar verme öz yetkinlik ve kontrol odağı arasındaki ilişkiler. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32 (2), 459-477.
- Sawitri, D. R., Creed, P. A., & Zimmer-Gembeck, M. J. (2012). The adolescent–parent career congruence scale: Development and initial validation. Journal of Career Assessment, 21(2), 210-226. https://doi.org/10.1177/1069072712466723
- Smetana, J. G. (1988). Concepts of self and social convention: Adolescents' and parents' reasoning about hypothetical and actual family conflicts. In M. R. Gunnar & W. A. Collins (Eds.), 21st Minnesota Symposium on Child
- Steinberg, L. (2007). Ergenlik. İmge Yayıncılık.
- Şereflioğlu, S. N. (2018). Anne ve baba ile ilişkilerin ergenlerde benlik saygısı, stres ve depresyon üzerindeki etkisi. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Üsküdar Üniversitesi.
- Taber, B. J., & Blankemeyer, M. (2015). Future work self and career adaptability in the prediction of proactive career behaviors. Journal of Vocational Behavior, 86, 20-27.
- Vignoli, E., Croity-Belz, S., Chapeland, V., de Fillipis, A., & Garcia, M. (2005). Career exploration in adolescents: The role of anxiety, attachment, and parenting style. Journal of Vocational Behavior, 67(2), 153-168. https://doi.org/10.1016/j.jvb.2004.08.006
- Verma, S., & Saraswathi, T.S. (2002). Adolescence in India: Street urchins or Siliconvalley millionaires? In B. Brown, R. Larson & T.S. Saraswathi (Eds), The world’s youth: Adolescence in eight regions of the world. Cambridge University Press.
- Weinger, S. (1998). Children living in poverty: Their perception of career opportunities. Families in Society: The Journal of Contemporary Human Service, 79, 320-330.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Sosyoloji (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makaleleri |
| Yazarlar | |
| Erken Görünüm Tarihi | 29 Ocak 2025 |
| Yayımlanma Tarihi | 29 Ocak 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 25 Temmuz 2024 |
| Kabul Tarihi | 16 Aralık 2024 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025Cilt: 7 Sayı: 1 |
